Pisma MSWiA w sprawie zasad udzielania pomocy na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych

W dalszej części artykułu zamieszczamy „Zasady udzielania, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęsk żywiołowych” wraz z aktualizacjami, które w ostatnim czasie zostały wydane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. 

Pismo Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 sierpnia 2017 r.

I. Przeznaczenie pomocy, warunki ogólne przyznawania pomocy i podstawa prawna

1. Pomoc jest udzielana w formie zasiłku celowego przyznawanego, na podstawie art. 39 ust. 1 i 2 oraz art. 40 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930, z późn. zm.), przez kierownika ośrodka pomocy społecznej, który działa z upoważnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Pomoc może być przyznawana niezależnie od kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 powołanej ustawy. Wypłaty zasiłków celowych osobom uprawnionym dokonywane są przez właściwe miejscowo ośrodki pomocy społecznej.

2. Pomoc przeznaczona jest na remont albo odbudowę budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, który został zniszczony lub uszkodzony w wyniku powodzi, podtopień, intensywnych opadów atmosferycznych, silnych wiatrów, wyładowań atmosferycznych lub osunięć ziemi, zwanych dalej „zdarzeniem klęskowym". Szczegółowe warunki przyznawania pomocy na remont budynku/lokalu mieszkalnego określone zostały w pkt II. Szczegółowe warunki przyznawania pomocy na odbudowę budynku/lokalu mieszkalnego określone zostały w pkt III.

3. Przez budynek mieszkalny rozumie się także budynek gospodarczy służący zaspokajaniu niezbędnych potrzeb bytowych rodziny lub osoby samotnie gospodarującej, w szczególności budynek inwentarski. W przypadku zniszczenia lub uszkodzenia budynku gospodarczego pomoc przyznawana jest odrębnie do wysokości ograniczeń przewidzianych odpowiednio dla zniszczenia lub uszkodzenia budynku/lokalu mieszkalnego, z tym że w przypadku odbudowy udzielona pomoc nie może przekroczyć kwoty 100 tys. Zł (słownie: sto tysięcy złotych).

4. Pomoc przyznawana jest rodzinom lub osobom samotnie gospodarującym, prowadzącym, w dniu wystąpienia zdarzenia klęskowego, gospodarstwo domowe w budynku mieszkalnym lub lokalu mieszkalnym zniszczonym. lub uszkodzonym w wyniku tego zdarzenia, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

5. Pomoc udzielana jest na wniosek osoby uprawnionej. Wniosek może zostać złożony ustnie do protokołu poza siedzibą ośrodka pomocy społecznej, w szczególności w miejscu zdarzenia klęskowego. W uzasadnionych przypadkach pomoc może być przyznana z urzędu za zgodą osoby uprawnionej.

6. Jeżeli w zniszczonym lub uszkodzonym budynku/lokalu mieszkalnym gospodarstwo domowe nie było prowadzone w dniu zdarzenia klęskowego, nie zachodzą przesłanki do przyznania pomocy. Pomoc nie przysługuje również na remont/odbudowę budynku/lokalu innego niż budynek/lokal mieszkalny (np. budynku w budowie, domu rekreacyjnego i letniskowego) ani na remont/odbudowę obiektów o innym charakterze (np. dróg dojazdowych).

7. Kwota udzielanej pomocy nie może przekroczyć wysokości szkód wyrządzonych zdarzeniem klęskowym w danym budynku/lokalu mieszkalnym.

8. Podstawą do określenia wysokości przyznawanej pomocy jest rodzinny wywiad środowiskowy, przeprowadzony przez właściwy miejscowo ośrodek pomocy społecznej.

9. W przypadku, gdy w budynku/lokalu mieszkalnym prowadzonych jest faktycznie kilka gospodarstw domowych, pomocą może być objęte każde odrębne gospodarstwo domowe, jednakże łączna wysokość środków przyznanych na remont/odbudowę budynku/lokalu mieszkalnego nie może przekroczyć wysokości kosztów niezbędnych do usunięcia skutków zdarzenia klęskowego w budynku/lokalu mieszkalnym.

10. Pomoc może być przyznawana w drodze jednej lub kilku odrębnych decyzji administracyjnych, którym powinien zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

11. Pomoc może być wypłacana w transzach. W takim przypadku wypłata kolejnej transzy zasiłku winna zostać poprzedzona weryfikacją sposobu wykorzystania środków przekazanych w ramach wcześniejszej transzy, w szczególności rozliczeniem za pomocą faktur lub rachunków.

12. Pomoc przyznawana jest niezależnie od odszkodowania przysługującego z tytułu ubezpieczenia budynku/lokalu mieszkalnego od skutków klęsk żywiołowych. Zapis ten nie zwalnia jednak organu gminy od stosowania zasady miarkowania pomocy.

13. Pomoc może zostać przyznana odpowiednio na remont/odbudowę wyłącznie jednego budynku/lokalu mieszkalnego albo na zakup jednego budynku/lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego wraz z gruntem, na którym jest posadowiony, albo na zakup jednej działki budowlanej, z zastrzeżeniem pkt I.3.

14. Z kwoty przyznanego zasiłku może zostać sfinansowany remont lub zakup urządzeń niezbędnych do doprowadzenia energii, ciepła, wody oraz niezbędnej infrastruktury technicznej towarzyszącej budownictwu mieszkalnemu, a także koszty uporządkowania terenu.

15. Osoby uprawnione powinny przedstawić faktury lub rachunki potwierdzające poniesienie wydatków, związanych z remontem/odbudową budynku/lokalu mieszkalnego, dokonanych z kwoty przyznanego zasiłku.

16. W przypadku gdy osoba uprawniona nie rozliczy poniesionych wydatków (np. nie przedstawi rachunków lub faktur) albo przeznaczy pomoc na wydatki niezgodne z celem, na jaki została ona udzielona, zwrot środków z tytułu udzielonej pomocy następuje na podstawie ustawy o pomocy społecznej.

II. Warunki przyznawania pomocy na remont budynku/lokalu mieszkalnego

1. Pomoc przysługuje na remont uszkodzonego budynku/lokalu mieszkalnego.

2. Wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych nie może przekroczyć kwoty 20 tys. zł (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych), przyznawanej w związku ze szkodami w jednym budynku/lokalu mieszkalnym, z zastrzeżeniem pkt I.3.

3. Osobami uprawnionymi są:
a) właściciel budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,
b) osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do zniszczonego lub uszkodzonego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego,
c) osoba, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego,
d) osoba, która jest najemcą lokalu mieszkalnego albo budynku mieszkalnego,
e) osoba, na rzecz której ustanowione zostało prawo dożywocia.

4. Pomoc na remont budynku/lokalu mieszkalnego może zostać udzielona osobom, o których mowa w pkt 3 lit. d - e, pod warunkiem uzyskania pisemnej zgody właściciela na przeprowadzenie remontu budynku/lokalu mieszkalnego. W przypadku wyrażenia zgody przez właściciela nie będzie on mógł ubiegać się o pomoc na remont budynku/lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem najmu lub prawa dożywocia.

5. Zasiłek pomniejsza się o kwotę już przyznanego, z uwagi na to samo zdarzenie, zasiłku celowego z rezerwy celowej budżetu państwa w wysokości do 6.000 zł, o którym mowa w Zasadach udzielania, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęski żywiołowej, zatwierdzonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 24 czerwca 2016 r. (pismo znak: DOLIZK-IV-775-1/2016), tj. o kwotę, która została przyznana/przeznaczona na prace związane z remontem budynku/lokalu mieszkalnego lub remontem/zakupem urządzeń i wykonaniem robót porządkowych, o których mowa w pkt l.14.

6. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych rzeczywistymi potrzebami osób uprawnionych oraz skalą szkód w budynku/lokalu mieszkalnym, wyrządzonych w wyniku zdarzenia klęskowego, wojewoda może wnioskować do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji 0 uruchomienie środków na zasiłek celowy na remont budynku/lokalu mieszkalnego w kwocie wyższej niż wskazana w pkt ”2. Wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych nie może przekroczyć kwoty 100 tys. zł (słownie: sto tysięcy złotych), przyznawanej w związku ze szkodami w jednym budynku/lokalu mieszkalnym, z zastrzeżeniem pkt l.3. Kwoty pomocy finansowej, przyznawane w zależności od oszacowanego procentu zniszczeń/uszkodzeń, określa załącznik nr 1 do Zasad.

III. Warunki przyznawania pomocy na odbudowę budynku/lokalu mieszkalnego

1. Pomoc przysługuje na odbudowę budynku/lokalu mieszkalnego. Niniejsze warunki mają zastosowanie również do: odtworzenia budynku/lokalu mieszkalnego w innym miejscu lub o innych wymiarach, zakupu budynku/lokalu mieszkalnego albo budynku mieszkalnego wraz z gruntem, na którym jest posadowiony albo zakupu działki budowlanej.

2. Pomoc może być przyznana, jeżeli zniszczony budynek mieszkalny posiada decyzję o nakazie rozbiórki.

3. Wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych nie może przekroczyć kwoty 200 tys. zł (słownie: dwieście tysięcy złotych), przyznawanej w związku ze szkodami w jednym budynku/lokalu mieszkalnym, z zastrzeżeniem pkt l.3. W przypadku budynku gospodarczego, o którym mowa w pkt l.3, wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych nie może przekroczyć kwoty 100 tys. zł (słownie: sto tysięcy złotych). Kwoty pomocy finansowej, przyznawane w zależności od oszacowanego procentu zniszczeń/uszkodzeń, określa załącznik nr 2 do Zasad, a w przypadku budynków gospodarczych załącznik nr 1 do Zasad.

4. Osobami uprawionymi są:
a) właściciel budynku mieszkalnego/lokalu mieszkalnego,
b) osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do zniszczonego lub uszkodzonego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego,
c) osoba, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.

5. Zasiłek pomniejsza się o kwotę już przyznanego, z uwagi na to samo zdarzenie:
a) zasiłku celowego, o którym mowa w pkt
b) zasiłku celowego z rezerwy celowej budżetu państwa w wysokości do 6.000 zł, o którym mowa w Zasadach udzielania, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęski żywiołowe], zatwierdzonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 24 czerwca 2016 r. (pismo znak: DOLIZK-IV-775-1/2016), tj. o kwotę, jaka została przyznana/przeznaczona na prace związane z remontem budynku/lokalu mieszkalnego oraz remontem/zakupem urządzeń i wykonaniem robót porządkowych wymienionych w pkt l.14, jeżeli nie został on uwzględniony (odliczony) w wysokości pomocy określonej w pkt II.

6. Z kwoty przyznanego zasiłku mogą zostać sfinansowane koszty rozbiórki zniszczonego budynku.

IV. Uruchamianie środków rezerwy celowej na wypłatę zasiłków celowych

1. W celu uruchomienia środków na zasiłki celowe z budżetu państwa wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) sporządza i przedstawia wojewodzie listę uszkodzonych lub zniszczonych budynków/lokali mieszkalnych w poszczególnych miejscowościach z opisem szkody i szacowaną kwotą zasiłku.

2. Wojewoda dokonuje wstępnej weryfikacji danych zawartych w ww. listach, sporządza zbiorczą listę zasiłków z terenu województwa i wnioskuje do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji uruchomienie środków z rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych.

3. Zbiorcza lista zasiłków, o której mowa w pkt IV.2, stanowiąca załącznik do wniosku wojewody o uruchomienie środków z budżetu państwa, powinna zawierać:

a) informację o rodzaju i dacie zdarzenia klęskowego,
b) nazwę gminy/gmin,
c) liczbę rodzin/osób samotnie gospodarujących, które poniosły straty,
d) syntetyczną informację o rodzaju i rozmiarach szkód w każdej gminie,
e) wysokość środków wnioskowanych do przyznania każdej gminie na wypłatę zasiłków.

4. W przypadku wniosku, o którym mowa w pkt II.6 i pkt III, wojewoda, oprócz danych wymienionych w pkt IV.3, powinien dodatkowo przedstawić informacje dotyczące: imienia i nazwiska osoby poszkodowanej, adresu uszkodzonego/zniszczonego budynku/lokalu mieszkalnego, tytułu prawnego osoby poszkodowanej do nieruchomości, wysokości szkód w budynku/lokalu mieszkalnym oraz wysokości wnioskowanej kwoty zasiłku dla osoby uprawnionej.

5. W przypadku wniosku, o którym mowa w pkt II.6 i pkt III, oszacowania wysokości szkód w budynku/lokalu mieszkalnym dokonuje osoba posiadająca uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości albo komisja do spraw szacowania strat, powołana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w której bierze udział pracownik organu nadzoru budowlanego wykonujący zadania służbowe.

6. W sprawach prowadzonych w trybie Zasad udzie/ania, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęsk żywiołowych, jakie wystąpiły od maja 2017 r., zatwierdzonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji pismem z dnia 28 lipca 2017 r. o sygn. DOLiZK-lV-775-6/2017, stosuje się niniejsze zasady.

7. W celu sprawnego udzielenia pomocy, w razie konieczności, wójt (burmistrz, prezydent miasta) i starosta powinni zapewnić służbom pomocy społecznej, odpowiednie do potrzeb, wsparcie ze strony innych pracowników samorządowych gminy lub powiatu.

Załącznik nr 1
Kwoty pomocy finansowej przyznawane w zależności od oszacowanego procentu zniszczeń/uszkodzeń
Procentowy udział zniszczenia/uszkodzenia Kwoty pomocy - do:
5-10% - 6.000 zł
11-20% - 9.500 zł
21-30% - 13.000 zł
31-40% - 16.500 zł
41-50% - 20.000 zł
51-55% - 25.000 zł
56-60% - 30.000 zł
61-65% - 40.000 zł
66-70% - 55.000 zł
71-75% - 70.000 zł
76-80% - 85.000 zł
>81% - 100.000 zł

Pismo Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 sierpnia 2017 r.

1. Pomoc jest przeznaczona dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, które poniosły straty w gospodarstwach domowych (budynkach mieszkalnych, podstawowym wyposażeniu gospodarstw domowych) i znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, w której nie mogą zaspokoić niezbędnych potrzeb bytowych w oparciu o posiadane środki własne.

2. Środki wypłacane są w formie zasiłku celowego - na podstawie art. 40 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, z późn. zm.).

3. W przypadku, gdy w jednym domu jednorodzinnym albo mieszkaniu prowadzonych jest faktycznie kilka gospodarstw domowych przez poszczególne rodziny lub osoby samotnie gospodarujące, pomocą może być objęta każda z nich.

4. Podstawą do określania wysokości przyznanej pomocy jest rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzony przez gminny (miejski) ośrodek pomocy społecznej.

5. Kwota zasiłku dla rodziny albo osoby samotnie gospodarującej nie może przekroczyć 6.000 zł (słownie: sześć tysięcy złotych).

6. Przy określaniu wysokości zasiłku należy brać pod uwagę:
1) możliwość funkcjonowania we własnym mieszkaniu (czy może stanowić schronienie dla poszkodowanych, czy nie stwarza dodatkowego zagrożenia na skutek uszkodzeń, czy konieczne jest zapewnienie innego schronienia w okresie przejściowym);
2) prace, które trzeba pilnie wykonać lub zakupy, jakie trzeba pilnie dokonać, by móc zaspokajać niezbędne potrzeby bytowe;
3) rzeczywiste szkody w gospodarstwie domowym (podstawowy sprzęt gospodarstwa domowego, żywność, dostęp do wody pitnej itp.);
4) czy dzieci z poszkodowanych rodzin będą mogły podjąć lub kontynuować naukę;
5) czy jest możliwość zapewnienia opieki medycznej i zakupu leków dla poszkodowanych, w tym zwłaszcza nieobjętych ubezpieczeniem.

7. Wypłaty zasiłków celowych dla poszkodowanych rodzin lub osób samotnie gospodarujących dokonywane są przez gminne (miejskie) ośrodki pomocy społecznej.

8. W sprawach wszczętych i niezakończonych stosuje się Zasady udzielania ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla osób lub rodzin poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęski żywiołowej, określone w piśmie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 grudnia 2013 r., znak: DUSKŻ-lll- 5491-46/2013.

Pismo Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2017 r.

W. ww. Zasadach wprowadza się następujące zmiany:

1) w pkt i „I. Przeznaczenie pomocy, warunki ogólne przyznawania pomocy i podstawa prawna" w ppkt. 3 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
„W przypadku zniszczenia lub uszkodzenia budynku lub budynków gospodarczych, wchodzących w skład jednego gospodarstwa domowego, pomoc przyznawana jest odpowiednio na remont/odbudowę budynku lub budynków gospodarczych w łącznej kwocie do 100 tys. zł (słownie: 100 tysięcy złotych) niezależnie od pomocy udzielanej w związku z uszkodzeniem lub zniszczeniem budynku/lokalu mieszkalnego.”;

2) w pkt II „Il. Warunki przyznawania pomocy na remont budynku/lokalu mieszkalnego” w ppkt 6 zdanie drugie i trzecie otrzymują brzmienie:
„Wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych nie może przekroczyć kwoty 200 tys. zł (słownie: dwieście tysięcy złotych), przyznawanej w związku ze szkodami w jednym budynku/lokalu mieszkalnym. Kwoty pomocy finansowej, przyznawane w zależności od oszacowanego procentu zniszczeń/uszkodzeń, określa załącznik nr 2 do Zasad, a w przypadku budynku gospodarczego załącznik nr 1 do Zasad, z tym że w przypadku budynku/budynków gospodarczych wysokość pomocy nie może przekroczyć, niezależnie od liczby zniszczonych lub uszkodzonych budynków gospodarczych, łącznie kwoty 100 tys. zł (słownie: sto tysięcy złotych).";

3) w pkt lll „lll. Warunki przyznawania pomocy na odbudowę budynku/lokalu mieszkalnego”:
a) uchyla się ppkt 2,
b) w ppkt 3 zdanie drugie itrzecie otrzymują brzmienie:
„W przypadku budynków gospodarczych, o których mowa w pkt I.3, wysokość pomocy ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych nie może przekroczyć kwoty 100 tys. zł (słownie: sto tysięcy złotych) niezależnie od liczby zniszczonych lub uszkodzonych budynków gospodarczych. Kwoty pomocy finansowej, przyznawane w zależności od oszacowanego procentu zniszczeń/uszkodzeń, określa załącznik nr 2 do Zasad, a w przypadku budynku gospodarczego załącznik nr 1 do Zasad",

4) załącznik nr 2 do Zasad otrzymuje brzmienie:
zniszczenia/uszkodzenia Kwot pomoc - do:
5-20% - 20.000 zł
21-30% - 26.000 zł
31-40% - 33.000 zł
41-50% - 40.000 zł
51-55% - 50.000 zł
56-60% - 60.000 zł
61-65 % - 80.000 zł
66-70% - 110.000 zł
71-75% - 140.000 zł
76-80% - 170.000 zł
>81% - 200.000 zł

5) Zasady udzielania, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęsk żywiołowych, zatwierdzone przez Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji pismem z dnia 17 sierpnia 2017 r. o sygn. DOLiZK-lV-775-10/2017, stosuje się w brzmieniu uwzględniającym niniejsze zmiany.